Brześć - to miasto, administracyjne centrum Brzeskiego powiatu i Brzeskiego obwodu Białorusi. Miasto Brześć zajmuje specjalne miejsce wśród kulturalno-historycznego dziedzictwa Białorusi. W Brześć bardzo wiele osobliwości. Miastu Brześć i jego osobliwościom poświęcona nie jedna oddzielna witryna. Nasza witryna stworzona dla opisu mniej znanych miejsc, ona wezwana do otwarcia czytelnikom nowych miast i ciekawych osobliwości, o których wcześniej, być może, nie wiedzieli. Brześć, oczywiście zaś, nie odnosi się do takim miejscom, o nim wszyscy wiedzą. Turyści go kochają i aktywnie odwiedzają. Dlatego po prostu wyliczymy osobliwości Brześć.

Podstawową osobliwością miasta Brześć staje się twierdza brzeska. Twierdza brzeska początkowo została zbudowana w 1836-42 latach. Została wzniesiona w samym centrum historycznym miasta Brześć, i dla jej budownictwa zostało zniesiono albo przebudowano całe historyczne zabudowywanie miasta Brześć 16-18 wieków. Twierdza brzeska wielokrotnie została zakończone i odnowiona, i w sumie stanowiła ogromny wielopoziomowy fortyfikacyjny kompleks. Na wiosnę 1915 roku twierdza brzeska była jedną z najsilniejszych twierdz całej Europy. Jednak, w czasie Pierwszej Wojny Światowej twierdza brzeska nie okazała istotnego wpływu na przebieg wydarzeń, tak jak w ostatnią chwilę zostało podjęte decyzję zostawić jej bez walki, a wartościowe mienie wywieźć. W wejściu organizowanego odwrotu Rosjan wojsk twierdza także częściowo została wysadzona. Tym nie mniej, właśnie tu był podpisany «Traktat brzeski», który upamiętnił wyjście Rosji z Pierwszej Wojny Światowej. W międzywojenny okres twierdza była wykorzystywana polakami jak koszary, wojskowy skład i polityczne więzienie.

We wrześniu 1939 roku, w początku Drugiej Wojny Światowej, wtedy jeszcze polskie wojsko, broniąca twierdzę brzeską (tak samo jak później i radziecki garnizon twierdzy), wykazało bohaterstwo i trwałość, i w prądzie trzech dni z 14 września po 17 września odbiła w sumie 7 ataków przeciwnika, siły którego znacznie przewyższały siły obrońców twierdzy. Przy tym Niemcom był naniesioną istotną stratą. Po tego polskie wojsko w sposób zorganizowany wycofało się na południe a twierdza częściowo została wysadzona. Następnie, 22 września miasto Brześć razem z twierdzą było przekazany przez Niemców pod kontrolę Armii Czerwonej.

W noc na 22 czerwca 1941 roku twierdza brzeska jednej z pierwszych wzięła na siebie nieprzyjacielskie uderzenie niemieckich wojsk. Z tego i zaczęła się Wielka Wojna Ojczyźniana na terytoria współczesnej Białorusi. Dalsza bohaterska obrona twierdzy brzeskiej, chociaż nie okazała istotnego wpływu na ogólny przebieg wojny, jednak stanęła jednym z największych wojennych wyczynów za całą Wielką Wojnę Ojczyźnianą. Po wojnie twierdzy brzeskiej był przywłaszczony tytuł «Twierdza - Bohater» a na ruinach twierdzy był organizowany duży pamiątkowy kompleks.

Teraz w pamiątkowym kompleksie «Twierdza Brzeska - Bohater» jest nieco ogromnych pomników, mnóstwo pomników trochę mniejszych, stela, muzeum, była garnizonowa cerkiew (o niej ledwo poniżej), wystawa techniki wojennej Drugiej Wojny Światowej, zachujące się fragmenty budynków a także inne obronne urządzenia samej twierdzy. Są także inne obiekty infrastruktury turystycznej, na przykład, restauracja i upominkowe ławki. Na dzisiejszy dzień twierdza brzeska - to jedna z najbardziej odwiedzanych turystycznych osobliwości Białorusi. Codziennie tutaj przyjeżdża mnóstwo podróżnych, w tej liczbie i z wielu zagranicznych krajów.

Na terytoria twierdzy brzeskiej rozmieszczony także kobiecy prawosławny klasztor. Dany klasztor utworzony już w nasz czas w jednym z dobrze zachujących się byłych budynków twierdzy brzeskiej, w którym wcześniej kładła się pułkowa szkoła.

Do twierdzy brzeskiej także odnosi się jej «Piąty Fort» - unikatowe historyczne obronne urządzenie (poszczególny artykuł tu). Piąty fort twierdzy brzeskiej powstawał w 1880-ch latach i do reszty był kończony w 1888 rokowi. Później, w okresie z 1908 roku po 1914 rok była urzeczywistniona istotna przebudowa piątego fortu twierdzy brzeskiej. Fort wchodził do grona obronnych obiektów twierdzy brzeskiej drugiej linii. Rozmieszczony piąty fort w czterech kilometrach na południe od podstawowego kompleksu obronnych urządzeń twierdzy brzeskiej na jednym z krańców współczesnego miasta Brześć.

W piątym forcie twierdzy brzeskiej funkcjonuje muzeum historii fortyfikacji i zbrojenia. Ten muzeum staje się filią pamiątkowego kompleksu «Twierdza Brzeska», ale nie wchodzi bezpośrednio w skład tego pamiątkowego kompleksu. Na terytoria piątego fortu twierdzy brzeskiej jest wystawa techniki wojennej czasów Drugiej Wojny Światowej. Jedną z najgodniejszych uwagi właściwości danego muzeum staje się to, co tu dla oglądania otwarte absolutnie wszystkie kąciki wszystkich urządzeń fortu, które, widoczne, znajdują się w starannym i zadbanym stanie. Między wszystkimi urządzeniami fortu interesantom pozwolono przesuwać się w tej liczbie i podziemnymi korytarzami.

Odwiedzając twierdzę brzeską naraz zaś można i trzeba zwrócić uwagę inną najwartościowszą osobliwość Brześć - unikatowe archeologiczne muzeum «Biaresce». Dane muzeum także znajduje się na terytoria twierdzy brzeskiej, niewiele na uboczu na podstawowy pamiątkowy kompleks. Dane muzeum tworzy z Brzeską twierdzą jednolity turystyczny kompleks. Związane to z tym, co jak już wspominało się twierdza brzeska rozmieszczona przed siebie w centrum historycznym Brześć. Już po wojnie przy prowadzeniu rozkopów na terytoria twierdzy brzeskiej było ujawnionym starym grodziskiem. Do reszty zostało rozkopane, a następnie nad danym grodziskiem nadbudowały specjalny budynek, który wykonuje funkcje obrony starych rozkopów i podtrzymania idealnych warunków dla ich utrzymania. Ten budynek i stanęło muzeum, który teraz otwarty dla odwiedzin. Dane muzeum absolutnie unikatowe dla Białorusi. Na terytoria Białorusi większy nigdzie nie ma niczego podobnego.

W ekspozycji i funduszach muzeum «Biaresce» jest przechowywany w sumie 43 tysiące eksponatów. W podstawie ekspozycji muzeum - reszty drewnianych budów starej Brześć 13-go wieku a także całe ulice, wybrukowane przez drzewo. Drewniane budowy i szczegóły jezdni zostały zakonserwowane przez specjalnie opracowane syntetyczne substancje.

Także, jak już wspominało się, na terytoria twierdzy brzeskiej jest była garnizonowa cerkiew Świętego Nikołaja, początkowo zbudowana w 1876 rokowi. Cerkiew funkcjonuje i dzisiaj. Ta świątynia staje się bardzo wartościowym pomnikiem architektury. Na zewnątrz świątynia w całości odbudowana, a oto wystrój wewnętrzny świątyni nie odbudowywał się od czasów wojny (była przeprowadzoną tylko konserwacją). Ściany jak dawniej niosą w sobie ślady trafiań różnych przyrządów. Pójście tej świątyni przeprowadza bardzo silne wrażenie.

No i wreszcie, warto wspomnieć także i o jeszcze jednej osobliwości miasta Brześć rozmieszczonej na terytoria twierdzy brzeskiej, a mianowicie o ruinach byłego klasztoru i kościoła Biernardinok. Początkowo ten klasztor został zbudowany w drugi połowie 18-go wieku. To jedno z niewielu budynków z centrum historycznego starej Brześć, które nie w całości zostało pokrzyżowane (albo przebudowane pod potrzeby twierdzy) przy budowie cytadeli. Ale właśnie ono dzisiaj zostaje jedynym budynkiem na terytoria twierdzy, które kontynuuje walić się i znajduje się w stanie opuszczonym.

Teraz przejdziemy do opisu osobliwości miasta Brześć, rozmieszczonych poza granicami twierdzy. Jedną z takich osobliwości staje się cerkiew Świętego Nikołaja, zbudowana w 1906 rokowi. Dana cerkiew jeszcze nazywają «Braterskiego», żeby odróżniać od cerkwi Świętego Nikołaja, rozlokowanego w twierdzy.

Inna prawosławna świątynia - katedra Świętego Symeona, zbudowana w 1868 roku, także staje się ważną osobliwością Brześć i wartościowymi zabytkami architektury. Jest w mieście Brześć i jeszcze kilka współczesnych prawosławnych świątyń.

Idącą ważną osobliwością Brześć staje się kościół Wywyższania Świętego Krzyża, zbudowany tu w 1856 rokowi. Dany kościół rozmieszczony na centralnym placu miasta. Z uwagą zauważyć ciekawe ideologiczne przeliczenie byłych władz radzieckich Brześć: posąg Lenina, ustalona na tej zaś place miasta Brześć, wskazując droga, pokazuje prosto do kościoła. Jest w Brześć i jeszcze nieco innych kościołów, w tej liczbie współczesnych.

Idącą bardzo ciekawą osobliwością miasta Brześć staje się po prostu potrząsające muzeum kolejowej techniki. W tym muzeum zebrane bardzo wiele parowozów i innej kolejowej techniki. Bardzo pozytywną właściwością tego muzeum staje się to, co interesantom muzeum pozwolić dostęp do środka wszystkich eksponatów. Można oglądać jak kabinę maszynisty, tak i motorową komorę większości lokomotyw. Po nich także można połazić i na zewnątrz. Pozwolić i nieograniczone fotografować się z eksponatami. Muzeum kolejowej techniki w Brześć to bardzo ciekawe i unikatowe muzeum, w Białorusi mu nie ma analogów.

Oprócz wyliczonych, w Brześć jest jeszcze bardzo wieloma różnym historycznym budynkiem, który można zaliczyć historyczne miejskie zabudowywanie. Większość z nich odnosi się do drugi połowie 19-go wieku albo do początku 20-go wieku. Wcześniejsze budynki jak już wspominało się, byli przebudowanymi albo zburzonymi przy budownictwie twierdzy. W Brześć jest cała dla pieszych ulica otoczona przez ciekawe historyczne budowy. Oprawa samej ulicy (ławeczki, słupy latarni i tak dalej) także stylizowane pod dawne czasy, a w centrum ulicy ustalony piękny pomnik «Tysiąclecia Brześć». Na poszczególnej wzmianki zasługuje także centralny dworzec miasta Brześć, zbudowany w 1886 roku. W pozostałym, historyczne zabudowywanie miasta Brześć stanowi byłe mieszkalne (wille) i administracyjne (sądy, szpitale, szkoły, gimnazja, banki, poczta i tak dalej) budynki.

Oprócz tego, widoczne, co w takim dużym mieście jak Brześć, dla turystów zawsze znajdzie się wszystko co nim być może niezbędne (bankomaty, hotele, centra handlowe i tak dalej). Po tej przyczynie, a także ze względu na obecność najważniejszych i najbardziej unikatowych osobliwości dla całej Białorusi (twierdza, archeologiczne muzeum, muzeum kolejowej techniki), miasto Brześć stanęła korzystać u turystów bardzo z dużej popularności. Tutaj przyjeżdżają podróżni nie tylko z całej Białorusi, ale też z bardzo szerokiego kręgu zagranicznych krajów. I rzeczywiście miasto Brześć staje się jednym z lepszych miejsc odpoczynku dla turystów i podróżnych w Białorusi.

Szkice Napoleona Ordy, Brześć:

Brześć na starych zdjęciach: