Różana - to miasto w Prużańskim powiatu, Brzeskiego obwodu Białorusi. W mieście Różana zachowało się nieco bardzo ważnych zabytków architektury i osobliwości. Z punktu widzenia swojego kulturalno-historycznego dziedzictwa miasto Różana staje się jednym z kluczowych zaludnionych punktów Brzeskiego obwodu i całej Białorusi. A dla turystów i podróżnych po Białorusi, to miasto staje się jedną z najciekawszych możliwości do podróży dnia wolnego od pracy. Także to miasto - to jedno z najbardziej popularnych wycieczkowych celów w całej Białorusi.
Kluczową osobliwością miasta Różana, za rachunek której to miasto i zdobył taki szeroki rozgłos, pojawiają się ruiny pałacowego kompleksu Sapieha. Początkowo ten pałac został zbudowany w 1602 roku przez kanclerz wielki litewski Lew Sapieha. W te czasy ten pałac nader dobrze został utrwalony, i mógł nawet całkowicie być scharakteryzowanym jak zamkiem. W drugi połowie 18-go wieku, zamek w mieście Różana bardzo znacznie został przebudowany. Właśnie wtedy on i stanął pałacem, i właśnie fragmenty tej budowy 18-go wieku i doślij do naszego czasu. Pałac w mieście Różana był centralną rezydencją Sapieha - jednego z najbogatszych magnackich rodów Białorusi. Ten pałac także był jednym z najbardziej majestatycznych i pięknych pałaców całego kraju. Po klęsce powstawania 1831 roku, w której Sapieha przyjmowały aktywny udział na stronie powstać, pałac u nich był konfiskowany. Po tym budynku pałacowego kompleksu dzierżawił przy państwie miejscowy przedsiębiorca, organizował tam tkacką fabrykę. Pałac w mieście Różana silnie ucierpiał w Pierwszą Wojnę Światową, a w wejściu Drugi Wojny Światowej do reszty przeobraził się w ruiny.
Jak można widzieć na jednym z fotek poniżej, gdzie przedstawiona przebudowa wyglądu pałacu w mieście Różana w epoce jego kwitnięcia, wcześniej w skład danego pałacowego kompleksu wchodziło dwa bocznych oficyny, połączonych z centralnym korpusem pałacu przez piękne cieplarnie, a także bardzo solidna wjazdowa brama. Pałac w mieście Różana bardzo dobrze został zbudowany na wysokim wzgórzu. On i teraz wygląda bardzo malowniczo i widziany z daleka. Naokoło pałacu nie ma kiedy także były piękny park i cały kompleks różnych gospodarczych budów.
Na dzisiejszy dzień, niestety, jeden z oficyn pałacu w mieście Różana w całości stracony, jak i wszystkie pozostałe gospodarcze budowy. Centralna wjazdowa brama doskonale odrestaurowana, i w niej dzisiaj kładzie się muzeum. A podstawowy korpus pałacu i zachująca się oficyna kontynuują bardzo powoli restaurować się, ale na razie jeszcze stanowią ruiny. Tym nie mniej, nawet w takim stanie pałacowy kompleks w mieście Różana staje się wystającymi zabytkami architektury i osobliwością Białorusi.
Jednak, miasto Różana być może i nie byłby tak popularny wśród turystów jeżeli lista jego osobliwości wyczerpywałaby się jednym tylko pałacowym kompleksem. I rzeczywiście, tu jest jeszcze nieco bardzo wartościowych zabytków architektury. Jednym z takich zabytków miasta Różana pojawia się cerkiew Świętych Piotra i Pawła. Dzisiaj to zwykła cerkiew parafialna, ale wcześniej wchodziła w skład unickiego klasztoru. Początkowo dana świątynia została zbudowana w 1778 roku. Projekt tej świątyni opracował ten sam architekt (Jan Samuel Becker), co i kierował z podziałką przebudową pałacu, przeprowadzającej się jak już wspominało się, w te zaś czasy. No lecz sam klasztor był organizowany niewiele wcześniej, ale też w 18-m wieku. Do słowa obok cerkwi dobrze zachował się i klasztorny korpus, zbudowany w 1788 roku. Na dzisiejszy dzień cerkiew w mieście Różana funkcjonuje, znajduje się w znakomitej kondycji i staje się ciekawą osobliwością i zabytkami architektury Białorusi.
Inną ważną osobliwością miasta Różana pojawiają się jeszcze jedna świątynia a mianowicie kościół Trójcy Świętej. Ta świątynia rozmieściła się na centralnym placu miasta Różana przed siebie naprzeciw cerkwi. Początkowo kościół został zbudowany w dalekim 1617 rokowi. Taki uczczony wiek dodaje tej świątyni szczególną wartość. Środki na jego budownictwo wyodrębnił sam kanclerz wielki litewski Lew Sapieha. Kościół w mieście Różana kilka razy przestawiał się i przebudowywał się. Z podziałką z tych przebudów kierował ten sam J.S.Becker. Także można zaznaczyć jeszcze jedną ciekawą tyczkę z historii kościoła w mieście Różana. Sprawa w tym, co w odróżnieniu od większości innych kościołów Białorusi, ta świątynia nie została zamknięta w czasy radzieckie. Dzisiaj on także otwarty dla wierzących, znajduje się w w całości odrestaurowanym stanie i staje się bardzo wartościowymi zabytkami architektury początku 17-go wieku.
Kościół i cerkiew w mieście Różana kształtują bardzo godny uwagi i tradycyjny dla Białorusi zespół architektoniczny historycznego zabudowywania centralnej części miasta. Tylko w Białorusi bardzo często w różnych miastach i miasteczkach pokojowo sąsiadują świątynie dwóch podstawowych chrześcijańskich konfesji zajmując dwie strony jednej i tej zaś place.
Jeszcze jednej bardzo godną uwagi osobliwością miasta Różana pojawia się katolicka kaplica Świętego Kazimir. Dana świątynia została zbudowana w 1792 roku. Początkowo ta świątynia była pełnowartościowym kościołem ale dzisiaj on już charakteryzuje się jak kaplica. Stan kaplicy w mieście Różana dalekie od idealnego, jej przywrócenie, widocznie, na razie nie planuje się. Jednak nawet w takim wyglądzie kaplica w mieście Różana staje się wartościowymi zabytkami architektury.
Rozmieszczona ta kaplica na jednym z miejscowych cmentarzy, które z kolei rozmieściło się na najwyższym punkcie całej przylegającej miejscowości, wizualnie nawet wyżej tego wzgórza na którym kosztuje pałac. Od kaplicy otwiera się doskonały wygląd na okolice, w tej liczbie od tego wzgórza widoczne wszystkie opisane wcześniej osobliwości miasta Różana (zobacz ostatnie dwie fotki). Nawiasem mówiąc, projekt danej kaplicy opracowałem J.S.Becker. Tego saskiego architekta zaprosili do sobie do pracy w końcu 18-go wieku przedstawiciele rodu Sapieha, i jak widzimy, rzeczywiście dołożył swojej pracy do stworzenia i odnowy faktycznie wszystkich zabytków architektury miasta Różana - rodowego gniazda Sapieha.
No i wreszcie, trzeba także zaznaczyć, co w mieście Różana są jeszcze kilka historycznych budów, które także można uważać za małe osobliwości miasta. Wśród tych budów szczególnej wzmianki zasługuje na kompleksu budynków wcześniej odnoszącego się do synagogi 18-go wieku. Dzisiaj sama synagoga stanowi ruiny, a pewne inne budynki wcześniej wchodzące razem z synagogą w jednolity architektoniczny kompleks, na dzisiejszy dzień odbudowane (zobacz idące dwie fotki). Pozostała część historycznego szeregowego zabudowywania miasta Różana przedstawiona przez budynki 19-go - początki 20-go wieków. Te budynki dobrze uzupełniają doskonałą turystyczną atmosferę miasta Różana. Ale niestety, tu nie zachowało się chociażby jednego pełnowartościowego historycznego kwartału. A opisywane budynki rozmieszczone w centralnej części miasta epizodycznie, i zabudowane przez współczesne budowy.
Także trzeba koniecznie zaznaczyć, co chociaż miasto Różana i całkiem nieduży, niemniej jednak tu jest cała niezbędna infrastruktura turystyczna. W szczególe, tu oczywiście zaś znajdą się: kawiarnia, hotele, sklepy, apteka, bank, stacja benzynowa i inne. Ale, do słowa, z jakiegoś powodu właśnie w mieście Różana, całkiem nie rozwinięty handel pamiątkami i inną podobną produkcją. Ale, to i nie tak ważne, główne, co ogólne wrażenie od odwiedzin miasta Różana u turystów zawsze bardzo dobre.
Szkice Napoleona Ordy, Różana:
