Dzisna - to małe miasto w Miorskim powiatu, Witebskiego obwodu Białorusi. Dzisna staje się najmniejszym miastem w Białorusi. Miasto Dzisna rozmieszczone w miejscu gdzie rzeka, zwana także Dzisna, najpierw zrobiwszy nieco skrętów, wpada do rzeki Zachodniaja Dźwina. Miejsce to bardzo malownicze. Podstawową architektoniczną osobliwością miasta Dzisna pojawia się cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego. Dana cerkiew prawosławna została zbudowana w 1864-1870 latach na najwyższym miejscu w centrum miasta Dzisna, które nigdy nie zalewano w czasie powodzi.
W świątyni znajduje się cudowny obraz Matki Boskiej «Hodegetria», który staje się kopią 18-go wieku od starszej Smoleńskiej ikony Matki Boskiej «Hodegetria». W 1915 roku cudowny obraz ewakuowali w Moskwę. Za rok obraz wrócił w miasto Dzisna. Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego znana także tym, co akurat w ten czas (w 1916 roku) tu często służył przyszły Patriarcha Moskiewski i całej Rusi Tichon (Wasilij Iwanowicz Biełławin). Po zakończeniu Drugiej Wojny Światowej cerkiew w mieście Dzisna została zamknięta i wyposażona w nowe urządzenia pod skład.
Przy tym wszystkie wartości z cerkwi, w tej liczbie cudowny obraz, udało się uratować i przekazać do innej niedużej cerkwi, rozmieszczonej na miejscowym prawosławnym cmentarzu. Później budynek cerkwi Zmartwychwstania Pańskiego w mieście Dzisna i całkiem zostawili stać puste. Świątynię zwrócili wierzący w 1989 roku, następnie cerkiew była przywrócona i odrestaurowana. W 1991 roku cerkiew od nowa poświęcili. Wtedy zaś tutaj znów przenieśli cudowny obraz Matki Boskiej. Na dzisiejszy dzień cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego w mieście Dzisna znajduje się w znakomitej kondycji, pełnowartościowo funkcjonuje i staje się ważnym zabytkiem architektury, historycznokulturalną wartością i ciekawą osobliwością Białorusi.
Wspomniana cmentarna cerkiew prawosławna w mieście Dzisna została wzniesiona w 1904 roku jako kaplica służąca do pogrzebu zmarłych. Dana cerkiew poświęcona w dumę ikony Matki Boskiej «Hodegetria». Przez rząd z tą cerkwią także rozmieszczona dzwonnica początku 20-go wieku. Dana cerkiew nie została zamknięta w czasy radzieckie, a odwrotnie stała się centrum życia duchowego miejscowej wspólnoty prawosławnej. Żeby pomieścić wszystkich wierzących tą świątynią w mieście Dzisna nawet wypadło poszerzyć kosztem niewielkiego dobudowywania z białej cegły, którą wznieśli w drugiej połowie 20-go wieku. Właśnie w tej cerkwi kładł się cudowny obraz Matki Boskiej w okresie od 1944 roku po 1991 rok. W nasz czas dana świątynia utrzymała status parafialnej (chociaż teraz posiada drugorzędne znaczenie w mieście), znajduje się w dobrym stanie, funkcjonuje i staje się ciekawym historycznym pomnikiem i osobliwością miasta Dzisna.
Jeszcze jednej bardzo ważną osobliwością miasta Dzisna pojawia się kościół Niepokalanego Poczęcia Marii Panny, który został zbudowany w 1773 roku. W architekturze świątyni są obecne liczny linie późnego baroku. Początkowo kościół wchodził w skład klasztoru franciszkanów, który w 1583 roku założył w mieście Dzisna król polski i wielki książę litewski Stefan Batory. W swój czas zespół architektoniczny klasztoru w mieście Dzisna włączał w siebie także mieszkalny korpus, wzniesiony w 1818 roku. Jednak do naszych dni dany klasztorny korpus nie zachował się. Kościół Niepokalanego Poczęcia Marii Panny w mieście Dzisna poważnie był uszkadzany w czasie Drugiej Wojny Światowej. W powojenny czas świątynia zostawała w opustoszeniu i nie odbudowywała się.
Na koniec 20-go wieku kościół faktycznie przeobraził się w monumentalne ruiny. Na bieżącą chwilę kościół w mieście Dzisna zwrócony kościołowi katolickiemu. Teraz ten kościół restauruje się. Niestety prace konserwatorskie w świątyni postępują niezwykle powoli, ale ważne jest, że nie zostały tę prace zatrzymane. Kościół w mieście Dzisna staje się ciekawą osobliwością Białorusi, a także ważnym zabytkiem kultury, historii i architektury. Kończąc temat katolickiego architektonicznego dziedzictwa miasta Dzisna należy wspomnieć także o tym, co na miejscowym katolickim cmentarzu (rozlokowanym przez rząd z prawosławnym) zachowały się elementy ogrodzenia i brama 19-go wieku, a w 1990-je lata tu także była wzniesiona nieduża katolicka kaplica.
W mieście Dzisna są mnóstwo innych niedużych osobliwości. Do liczby takich osobliwości odnoszą się: folwarczny dom 19-go wieku (niedaleko od tego domu są także ruiny gospodarczych budów, wcześniej odnoszących się do dworu); nadzwyczaj malownicze ruiny szpitala początku 20-go wieku; rzeźnia końca 19-go wieku; stara remiza strażacka, która i dzisiaj służy po swoim początkowym przeznaczaniu.
Są w mieście Dzisna i mnóstwo innych budynków końca 19-go - początku 20-go wieków, które można zaliczyć do szeregowego miejskiego historycznego zabudowywania. W swój czas te budynki wykonywały różne administracyjne albo handlowe funkcje i byli wykorzystywani jak siedziby ludzkie. W nich rozmieszczały się teatry, hotele, kolegia, szkoły, gimnazja, banki i tak dalej. Teraz większość z takich budynków jest wykorzystywana pod siedziby ludzkie, są także hotel, kawiarnia, sklepy i muzeum. Pewne inne historyczne budynki miasta Dzisna znajdują się w awaryjnym stanie lub na etapie długotrwałej naprawy.
Na poszczególnej wzmianki zasługuje most rozmieszczony w mieście Dzisna. Ten most przecina rzekę Dzisna. Unikatowy on tym, co zgodnie większości źródeł, to właśnie najstarszy zachujący się most w Białorusi. Dany most został wzniesiony w końcu 19-go wieku. Ten unikatowy łukowy most z drewnianym pokryciem na metalowej i kamiennej podstawie gruntownie został wyremontowany w nasz czas (w szczególności, na drewniane pokrycie był położony asfalt). W nasze dni ten most w mieście Dzisna pojawia się samochodowym.
Jeszcze jednej nader godną uwagi właściwością miasta Dzisna pojawia się to, co tu rozmieszczona działająca przeprawa promowa przez rzekę Zachodniaja Dźwina. W Białorusi zostają nie aż tak wiele miejsc, gdzie można zobaczyć prawdziwy funkcjonujący prom, dlatego każdy z nich staje się swojego rodu turystyczną egzotyką, która być może ciekawa dla wielu podróżnych.
Jest w mieście Dzisna i jeszcze jedna ważna archeologiczna osobliwość - resztki starożytnego zamku. Faktem jest, że w średniowieczu na wyspie uformowanej u zbiegu rzeki Dzisna do rzeki Zachodniaja Dźwina, znajdował się zamek obronny. Zamek był drewniany dlatego jego fragmenty nie zachowały się. Do naszych czasów dotarły tylko wały ziemne, które stanowiły podstawę murów. Tym nie mniej, dla określonego koła turystów i naukowców dana wyspa staje się bardzo pociągającym miejscem.
No i wreszcie, trzeba także oddzielnie wspomnieć malowniczą, brukowaną kamieniem naturalnym, uliczkę, która jest w mieście Dzisna, i która rozmieściła się brzegiem rzeki Zachodniaja Dźwina. Od tej ulicy otwierają się doskonałe pejzażowe panoramiczne widoki na rzekę, a kończy się ulica niedużym miejscowym parkiem, który rozmieszczony w miejscu wpadania rzeki Dzisna do rzeki Zachodniaja Dźwina.
Wszystkie wyliczone osobliwości i potrząsająca otaczająca przyroda kształtują w mieście Dzisna ciekawą i unikatową turystyczną atmosferę. Jeżeli interesować się podobnego typu osobliwościami i zabytkami, i na dodatek, na przykład, łowieniem ryb, to tu można bardzo dobrze i poznawczo przeprowadzić jakiś czas.
Zbyszek Darzynkiewicz, USA
Michał, Warszawa.