Nieśwież - to miasto Mińskiego obwodu Białorusi, administracyjne centrum Nieświeskiego powiatu. Miasto Nieśwież ma szczególne znaczenie wśród dziedzictwa kulturowego i historycznego Białorusi. Istnieje wiele atrakcji w mieście Nieśwież, z których wiele ma szczególną wartość dla całego kraju. Miastu Nieśwież i jego atrakcjom poświęcone są wielu indywidualnych książek, monografii, prac naukowych, artykułów, publikacji i tak dalej. Turyści kochają miasto Nieśwież, są dobrze świadomi jego bogactwa kulturowego i architektonicznego i aktywnie odwiedzają. Tak więc miasto Nieśwież jest bardzo bogate w szczególne cenne zabytki architektoniczne i wyjątkowe atrakcje, ale przede wszystkim miasto Nieśwież słynie, ponieważ znajduje się tu Zamek Nieświeski - jedna z najważniejszych i najcenniejszych atrakcji na całej Białorusi, która znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
Historia Nieświeskiego Zamku rozpoczyna się w 1583 roku. W tym roku rozpoczęła się budowa nowego kamiennego zamku na terenie drewnianego zamku zbudowanego w 1533 roku. Zamek w mieście Nieśwież został zbudowany jako centralna rezydencja magnackiej rodziny Radziwiłłów. W przyszłości zamek czekał na bardzo burzliwą historię i liczne rekonstrukcje, przebudowy i ulepszenia. W wyniku tych wszystkich prac średniowieczny feudalny zamek zamienił się w piękny zespół pałacowo-parkowy. W historii zamku w mieście Nieśwież istnieje kilka okresów dobrobytu i rozkwitu, a kilka okresów upadku. Były okresy, kiedy zbiory i sklepienia zamku były wypełniane nowymi klejnotami i dziełami sztuki, i były chwile, kiedy wszystkie te kosztowności wywożone z zamku masowo. Niemniej jednak, aż do 1939 roku Zamek Nieświeski jakoś pozostał w posiadaniu rodziny Radziwiłłów. W czasach sowieckich Pałac Nieświeski mieścił sanatorium. Sanatorium zostało zlikwidowane dopiero w 2001 roku. Pałac w tym czasie już był w stanie zagrożenia, oryginalne układy i wnętrza zostały prawie całkowicie utracone.
W tym samym czasie, w 2001 roku, rozpoczęto renowację Pałacu Nieświeskiego. W 2005 roku, wraz z pobliskim Kościołem Farnym, Zamek Nieświeski został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Renowacja zamku Nieśwież zakończyła się w 2012 roku. Renowacja została przeprowadzona na bardzo wysokim poziomie, doskonale odrestaurowany wygląd zewnętrzny pałacu i oszałamiająco odtworzone wszystkie wnętrza. Obecnie Zamek Nieświeski jest w doskonałym stanie. Na dziś, na podstawie zespołu architektonicznego Zamku Nieświeskiego, został stworzony Narodowe Muzeum-Rezerwat Historyczne i Kulturalne „Nieśwież”. To muzeum zapewnia turystom i podróżnym wyjątkową okazję do zapoznania się z bogatą wystawą i oszałamiającym wnętrzem pałacu. Spacery w parku i ogląd pałacu z zewnątrz są dostępne i bez wizyty w muzeum. To muzeum jest najczęściej odwiedzanym muzeum na Białorusi.
Kolejną niezwykle ważną atrakcją miasta Nieśwież jest Kościół Ciała Pańskiego (druga wersja nazwy: Kościół Bożego Ciała). Świątynia ta została zbudowana w mieście Nieśwież od 1584 do 1593 roku. Świątynia ta jest również nazywana Kościołem Farnym, co oznacza, że jest to główny kościół w mieście Nieśwież. Czasami świątynia ta jest również nazywana kościołem jezuitów, ponieważ została pierwotnie zbudowana przez Radziwiłłów dla przedstawicieli tego zakonu monastycznego. Nawiasem mówiąc, kościół w Nieśwież stał się pierwszym kościołem jezuitów w całej Rzeczypospolitej. Jezuici opuścili Nieśwież w połowie XIX wieku. W czasach sowieckich świątynia ta działała nieprzerwanie i nie była zamknięta. Dziś kościół ten pozostaje aktywną świątynią, ale jest zwykłą parafią. Jak wspomniano, ten kościół w Nieświeżu, wraz z Zamkiem Radziwiłłów, został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Rzeczywiście, świątynia ta tworzy wraz z zamkiem rodzaj wspólnego kompleksu historycznego, kulturowego i architektonicznego. Kościół znajduje się w pobliżu zamku i to właśnie ta świątynia była przodkowym grobowcem książąt Radziwiłłów. Odpowiednie groby zachowały się w kościele do naszych czasów.
Kościół Ciała Pańskiego w mieście Nieśwież lub po prostu Nieświeski Farny Kościół jest dość wyjątkowym w swojej wartości architektonicznej i kulturalnej zabytkiem Białorusi. Jest kilka głównych powodów: po pierwsze, ta wielowiekowa świątynia osiągnęła nasz czas, praktycznie całkowicie zachowany jej pierwotny wygląd i autentyczne wnętrze; po drugie, wnętrze świątyni naprawdę zadziwia swoim bogactwem, pięknem, powagą i przepychem; po trzecie, zachowały się tu pochówki Radziwiłłów; po czwarte, Nieświeski Farny Kościół jest pierwszym barokowym budynkiem w całej Rzeczypospolitej. Na szczególną uwagę zasługuje również wieża, która znajduje się obok Kościoła Bożego Ciała w Nieświeżu. Ta starożytna wieża została zbudowana pod koniec XVI wieku i do dziś prawie całkowicie zachowała swój nieskazitelny wygląd. Dziś ta wieża działa jak dzwonnica kościelna, ale początkowo była to wieża obronna, która strzegła wejścia do kompleksu zamkowego od miasta lub odwrotnie wejścia do miasta Nieśwież od strony kompleksu zamkowego. Wieża ta nazywana jest Wieżą Zamkową.
Zamek Nieświeski nie pozostawia turystów i podróżnych obojętnych z wielu powodów. Wymieńmy najważniejsze: po pierwsze, wiek zamku wynosi znacznie ponad czterysta lat; po drugie, Zamek Nieświeski ma bardzo imponujący rozmiar, oszałamiający i bardzo niezapomniany wygląd; po trzecie, zamek ten jest bardzo dobrze odrestaurowany; po czwarte, wokół Zamku Nieświeskiego jest położony bardzo piękny park z dużymi i malowniczymi stawami. Spacer po tym parku wokół zamku i wśród zbiorników wodnych może powodować turystom wiele pozytywnych emocji. Park jako część Nieświeskiego kompleksu pałacowo-parkowego składa się z kilku części, z których każda ma swoją własną nazwę: Zamkowy Park, Stary Park, Nowy Park, Angielski Park i Ogród Japoński.
Park w Nieświeżu jest utrzymywany w dobrym stanie. Przy wejściach do parku, a więc całego Nieświeskiego kompleksu pałacowo-parkowego znajdują się małe bramy z wartowniami. Ważne jest również, że system kanałów, zapór i mostów jest w dobrym stanie w dzisiejszych czasach. Dzięki temu duże sztuczne zbiorniki wodne, szeroko rozpowszechnione w okolicy, które otaczają pałac i zdobią Park Nieświeski, są w dobrym stanie i podobają się turystom i podróżnym swoim pięknem i czystością. Zbiorniki te nadają niezwykłą malowniczość i wspaniałość całemu zespołowi architektonicznemu, który obejmuje Zamek Nieświeski i Kościół Farny, całe miasto Nieśwież i ogólnie całą okolicę.
Nieświeski kompleks pałacowo-parkowy wraz z Kościołem Farnym to kompleks turystyczny z doskonałą infrastrukturą. Istnieje tu kilka restauracji, sklepów z pamiątkami i przestronnych parkingów chronionych, a także piękny plac zabaw i stragany z jedzeniem. Goście mogą również jeździć konno lub łodziami. W kompleksie pałacowo-parkowym w mieście Nieśwież odbywa się wiele różnych wydarzeń kulturalnych i historycznych. Zamek Nieświeski jest jednym z najbardziej popularnych miejsc turystycznych na Białorusi i jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli kraju. Setki tysięcy białoruskich i zagranicznych turystów i podróżnych przyjeżdża tu każdego roku, a wiele tras wycieczkowych przechodzi przez miasto Nieśwież.
Przede wszystkim miasto Nieśwież słynie z zamku, znajdującego się tutaj, ale nadal istnieje wiele wybitnych i bardzo cennych zabytków i atrakcji architektonicznych, które doskonale uzupełniają wspaniałą atmosferę turystyczną miasta Nieśwież i są ważnymi elementami białoruskiego dziedzictwa kulturowego i historycznego.
Pierwszą taką atrakcją miasta Nieśwież jest Nieświeski Ratusz, który został zbudowany około 1596 roku. W ciągu kilkuwiekowej historii ratusz był kilkakrotnie nieco przebudowywany, ale na początku XXI wieku odzyskał swój pierwotny wygląd. Z trzech stron ratusz otoczony jest rzędami handlowymi, tworząc holistyczną i imponującą kompozycję architektoniczną, znajdującą się w centrum głównego placu miasta Nieśwież. Dziś zarówno ratusz, jak i stare rzędy handlowe są w doskonałym stanie. Ratusz i rzędy handlowe w mieście Nieśwież są niezwykle cennymi zabytkami architektonicznymi i kulturalnymi Białorusi. Istnieje kilka głównych przyczyn tego: po pierwsze, wiek tych budynków jest ponad czterysta lat, a turyści i podróżni mogą zobaczyć je w doskonałym i oryginalnym stanie; a po drugie, ratusz i rzędy handlowe w Nieświeżu są przedstawicielami bardzo rzadkich rodzajów zachowanych zabytków architektonicznych na Białorusi. Białoruś ma stosunkowo niewiele starych i autentycznych ratuszy i rzędów handlowych, chociaż kiedyś takie budynki zdobiły centralne place wielu miast Białorusi, więc każdy z ocalałych takich zabytków nabiera szczególnego znaczenia i wartości.
Kolejną wyjątkową atrakcją miasta Nieśwież jest Słucka Brama - bardzo oryginalny i niezwykły zabytek architektury barokowej. Kiedyś ta brama była częścią systemu miejskich fortyfikacji, chroniąc wejście do miasta od strony Słuckiego traktu. Brama została zbudowana pod koniec XVI wieku. Początkowo brama ta była raczej ufortyfikowaną wieżą. W połowie XVIII wieku mur miejski przy bramie został zdemontowany, a sama brama została przebudowana w 1760 roku. Następnie brama przestała pełnić rolę struktury obronnej i zamieniła się raczej w oryginalną wartownię przy wejściu do miasta Nieśwież. W naszych czasach brama funkcjonuje wyłącznie jako zabytek kulturowy i historyczny oraz zupełnie wyjątkowa atrakcja dla Białorusi. Architektura bramy z podporami, zakrzywione kontury ścian i gable wyróżniają się niezwykłą wyrazistością i malowniczością.
Nawiasem mówiąc, ratusz i brama są częścią Narodowego Muzeum-Rezerwatu Historycznego i Kulturalnego „Nieśwież”. Budynki te są całkowicie, bardzo dobrze, jakościowo i starannie odrestaurowane nie tylko z zewnątrz, ale także od wewnątrz. Dzięki temu podróżni i turyści mogą zobaczyć starożytne wnętrza tych unikalnych budynków, a także wystawę muzealną, która jest tam prezentowana.
Oprócz już wspomnianych w mieście Nieśwież, istnieje wiele innych starożytnych zabytków architektonicznych i atrakcji. Wśród nich warto zauważyć: kompleks budynków starożytnego klasztoru benedyktynów (większość budynków należących do tego klasztoru zostały wzniesione pod koniec XVI wieku, fragmenty tych starożytnych oryginalnych budynków przetrwały do naszych czasów i są obecnie używane przez jedną z lokalnych instytucji edukacyjnych); brama-dzwonnica klasztoru benedyktynów, zbudowana w 1763 roku (najlepiej zachowany budynek z całego kompleksu klasztornego); starożytny budynek mieszkalny klasztoru bernardynów, zbudowany w latach 1594-1598; dom rzemieślniczy, dom kupiecki lub dom targowy, zbudowany w 1721 roku i znajdujący się obok ratusza na centralnym placu miasta Nieśwież (główną cechą tego domu jest wysoki kręcony kontur ściany fasadowej, taka metoda była bardzo typowa dla budynków tego typu w pierwszej połowie XVIII wieku, w Nieświeżu jest to jedyny zachowany budynek o takim elemencie architektonicznym).
Również w historycznym centrum Nieświeża znajduje się o wiele więcej budynków, które można przypisać do bardzo interesującego zwykłego miejskiego historycznego zabudowania z XIX - początku XX wieku. Jednocześnie poszczególne budynki składające się na tę historyczną zabudowę pochodzą nawet z XVIII wieku. Wspomniane budynki były wcześniej administracyjnymi, handlowymi, gospodarczymi lub mieszkalnymi. Dziś wszystkie te zabytkowe budynki nadal pełnią funkcje administracyjne, handlowe i gospodarcze, a także służą jako mieszkania. Niestety zwykłe historyczne budynki Nieświeża nigdzie nie tworzą pełnoprawnych historycznych dzielnic, ale są rozmieszczone w centralnej części miasta i sąsiadują z typowymi i zupełnie nie wyróżniającymi się budynkami drugiej połowy XX wieku.
Należy również zauważyć, że w Nieświeżu nie ma starożytnych cerkwi prawosławnych. Najbardziej znaną cerkwią w Nieświeżu jest Cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego zbudowana w 2016 roku. W Nieświeżu położony jest również prawosławny klasztor. Klasztor ten znajduje się w jednym z budynków w pobliżu Kościoła Farnego, który pierwotnie został wzniesiony jako koszary w 1835 roku.
Miasto Nieśwież ma oczywiście wszystkie elementy infrastruktury podstawowej i turystycznej. Znajdziesz tu sklepy o różnym profilu, kilka kawiarni i restauracji, banki, apteki, bankomaty, hotele, domy do wynajęcia, muzeum historii lokalnej, kino, stację benzynową, plażę i wiele więcej. Przypomnijmy, że zespół zamkowy w Nieświeżu posiada również wiele dodatkowych obiektów infrastrukturalnych, takich jak hotel, sklepy z pamiątkami i restauracje. W rezultacie miasto Nieśwież ma całą gamę różnych ofert dla turystów i podróżników, różniących się ceną i wyrafinowaniem. Wszystkie te obiekty infrastrukturalne dobrze uzupełniają wspaniały i niepowtarzalny klimat turystyczny Nieświeża. Niezwykle cenne zabytki architektury i kultury oraz atrakcje miasta Nieświeża, które są w doskonałym stanie, uzupełnione o wszystkie niezbędne elementy infrastruktury turystycznej, przyciągają tu wielu podróżników. Miasto Nieśwież jest jednym z głównych celów turystycznych Białorusi i kluczowym punktem wielu tras wycieczkowych.
Szkice Napoleona Ordy, Nieśwież:
