Дзісна - гэта маленькі горад Мёрскага раёна, Віцебскай вобласці Беларусі. Дзісна з'яўляецца самым маленькім горадам у Беларусі. Горад Дзісна размешчаны ў месцы дзе рака, якая таксама называецца Дзісна, папярэдне зрабіўшы некалькі паваротаў, ўпадае ў Заходнюю Дзвіну. Месца гэта вельмі маляўнічае. Асноўнай архітэктурнай славутасцю горада Дзісна з'яўляецца Васкрасенская царква. Дадзеная праваслаўная царква была пабудавана ў 1864-1870 гадах на самым высокім месцы ў цэнтры Дзісны, якое ніколі не затаплівала падчас паводак.
У храме знаходзіцца цудатворны абраз Божай Маці «Адзігітрыя», які з'яўляецца копіяй 18-га стагоддзя з больш старажытнай Смаленскай іконы Божай Маці «Адзігітрыя». У 1915 годзе цудатворны абраз эвакуіравалі ў Маскву. Праз год абраз вярнуўся ў Дзісну. Васкрасенская царква вядомая таксама тым, што як раз у той час (у 1916 годзе) тут часта служыў будучы Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Русі Ціхан (Васіль Белавін). Пасля заканчэння Другой Сусветнай Вайны царква ў горадзе Дзісна была зачынена і пераабсталявана пад склад.
Пры гэтым усе царкоўныя каштоўнасці, у тым ліку цудатворны абраз, удалося выратаваць і перанесці ў іншую невялікую царкву, размешчаную на мясцовых праваслаўных могілках. Пазней будынак Васкрасенскай царквы ў горадзе Дзісна і зусім пакінулі пуставаць. Храм вярнулі вернікам у 1989 годзе, затым ён быў адноўлены і адрэстаўраваны. У 1991 годзе царкву нанова асвяцілі. Тады ж сюды зноў перанеслі цудатворны абраз Божай Маці. На сённяшні дзень Васкрасенская царква ў горадзе Дзісна знаходзіцца ў выдатным стане, паўнавартасна функцыянуе і з'яўляюцца важным архітэктурным помнікам, гісторыка-культурнай каштоўнасцю і цікавай славутасцю Беларусі.
Згаданая могілкавая праваслаўная царква ў горадзе Дзісна была ўзведзена ў 1904 годзе ў якасці капліцы для адпявання памерлых. Дадзеная царква асвечаная ў гонар абраза Божай Маці «Адзігітрыя». Побач з гэтай царквой таксама размешчана званіца пачатку 20-га стагоддзя. Дадзеная царква не была зачынена ў савецкі час, а наадварот сталася цэнтрам духоўнага жыцця мясцовай праваслаўнай супольнасці. Каб змясціць усіх вернікаў гэты храм у горадзе Дзісна нават прыйшлося пашырыць за кошт невялікай прыбудовы з белай цэглы, якую ўзвялі ў другой палове 20-га стагоддзя. Менавіта ў гэтай царкве размяшчаўся цудатворны абраз Божай Маці ў перыяд з 1944 па 1991 год. У наш час дадзены храм захаваў за сабой статус прыхадскога (хоць цяпер і мае другараднае значэнне ў горадзе), знаходзіцца ў добрым стане, функцыянуе і з'яўляецца цікавым гістарычным помнікам і славутасцю Дзісны.
Яшчэ адной вельмі важнай славутасцю горада Дзісна з'яўляецца касцёл Беззаганнага Зачацця Панны Марыі, які быў пабудаваны ў 1773 годзе. У архітэктуры храма прысутнічаюць шматлікія рысы позняга барока. Першапачаткова касцёл уваходзіў у склад кляштара францішканаў, які ў 1583 годзе заснаваў у горадзе Дзісна кароль польскі і вялікі князь літоўскі Стэфан Баторый. У свой час архітэктурны ансамбль кляштара ў горадзе Дзісна ўключаў у сябе таксама жылы корпус, збудаваны ў 1818 годзе. Аднак да нашых дзён дадзены кляштарны корпус не захаваўся. Касцёл Беззаганнага Зачацця Панны Марыі ў горадзе Дзісна быў сур'ёзна пашкоджаны падчас Другой Сусветнай Вайны. У пасляваенны час храм заставаўся ў запусценні і не аднаўляўся.
Да канца 20-га стагоддзя касцёл фактычна ператварыўся ў манументальныя руіны. На бягучы момант касцёл у горадзе Дзісна вернуты Каталіцкай царкве. Зараз гэты касцёл рэстаўруецца. На жаль, аднаўленчыя працы ў храме пасоўваюцца вельмі павольна, аднак важна тое, што яны не спыненыя. Касцёл у горадзе Дзісна з'яўляецца цікавай славутасцю Беларусі, а таксама важным культурна-гістарычным і архітэктурным помнікам. Завяршаючы тэму каталіцкай архітэктурнай спадчыны горада Дзісна варта згадаць таксама пра тое, што на мясцовых каталіцкіх могілках (якія размешчаны побач з праваслаўнымі) захаваліся элементы агароджы і брама 19-га стагоддзя, а ў 1990-ыя гады тут таксама была ўзведзена невялікая каталіцкая капліца.
У горадзе Дзісна маецца мноства іншых невялікіх славутасцяў. Да ліку такіх славутасцяў адносяцца: сядзібны дом 19-га стагоддзя (непадалёк ад гэтага дома маюцца таксама руіны гаспадарчых пабудоў, што раней ставіліся да сядзібы); надзвычай маляўнічыя руіны бальніцы пачатку 20-га стагоддзя; скатабойня канца 19-га стагоддзя; старадаўняе пажарнае дэпо, якое і сёння служыць па сваім першапачатковым прызначэнні.
Маецца ў горадзе Дзісна і мноства іншых будынкаў канца 19-га - пачатку 20-га стагоддзяў, якія можна аднесці да радавой гарадской гістарычнай забудовы. У свой час гэтыя будынкі выконвалі розныя адміністрацыйныя або гандлёвыя функцыі і выкарыстоўваліся як жыллё. У іх размяшчаліся тэатры, гасцініцы, вучылішчы, школы, гімназіі, банкі і гэтак далей. Цяпер большасць з такіх будынкаў выкарыстоўваецца пад жыллё, маецца таксама гасцініца, кафэ, крамы і музей. Некаторыя іншыя гістарычныя будынкі горада Дзісна знаходзяцца ў аварыйным стане, альбо на стадыі зацягнутага рамонту.
Асобнага згадвання заслугоўвае мост размешчаны ў горадзе Дзісна. Гэты мост перасякае раку Дзісну. Унікальны ён тым, што згодна з большасцю крыніц, гэта самы старадаўні мост у Беларусі сядод тых, якія захаваліся. Дадзены мост быў узведзены ў канцы 19-га стагоддзя. Гэты унікальны арачны мост з драўляным пакрыццём на металічнай і каменнай аснове быў капітальна адрамантаваны ў наш час (у прыватнасці, на драўлянае пакрыццё быў выкладзены асфальт). У нашыя дні гэты мост у горадзе Дзісна з'яўляецца аўтамабільным.
Яшчэ адной вельмі характэрнай асаблівасцю горада Дзісна з'яўляецца тое, што тут размешчана дзеючая паромная пераправа праз раку Заходняя Дзвіна. У Беларусі застаецца не так ужо шмат месцаў, дзе можна ўбачыць сапраўдны паром, які функцыянуе, таму кожны з іх становіцца свайго роду турыстычнай экзотыкай, што можа быць цікавая многім падарожнікам.
Ёсць у горадзе Дзісна і яшчэ адна важная археалагічная славутасць - старажытнае замчышча. Справа ў тым, што ў часы сярэднявечча, на востраве, што ўтварыўся ў месцы ўпадзення ракі Дзісна ў Заходнюю Дзвіну, размяшчаўся ўмацаваны замак. Замак быў драўляным, таму яго фрагменты не захаваліся. Да нашых дзён дайшлі толькі земляныя валы, якія служылі падмуркам для сцен. Тым не менш, для пэўнага кола турыстаў і вучоных дадзены востраў з'яўляецца вельмі прывабным месцам.
Ну і нарэшце, трэба таксама асобна згадаць жывапісную, брукаваную натуральным каменем, вулачку, якая маецца ў горадзе Дзісна, і якая размясцілася ўздоўж берага Заходняй Дзвіны. З гэтай вуліцы адкрываюцца выдатныя пейзажныя панарамныя віды на раку, а заканчваецца вуліца невялікім мясцовым паркам, які размешчаны ў месцы ўпадзення ракі Дзісны ў Заходнюю Дзвіну.
Усе пералічаныя славутасці і ўзрушаючая навакольная прырода фармуюць ў горадзе Дзісна цікавую і унікальную турыстычную атмасферу. Калі цікавіцца падобнага роду славутасцямі, i ў дадатак, напрыклад, рыбалкай, то тут можна вельмі добра і пазнавальна правесці некаторы час.
