Бяроза - гэта горад у Брэсцкай вобласці Беларусі, адміністрацыйны цэнтр Бярозаўскага раёна. Асноўнай славутасцю горада Бяроза з'яўляюцца руіны кляштара картэзіянцаў, які першапачаткова быў пабудаваны ў 1648-89 гадах. Дадзены старадаўні кляштар у горадзе Бяроза ў свой час быў адным з найбуйнейшых і самых багатых не толькі на тэрыторыі сучаснай Беларусі, але і ва ўсёй Рэчы Паспалітай. У шырокі кляштарны комплекс у горадзе Бяроза раней уваходзілі: касцёл з высокай вежай званіцай (толькі яе фрагменты і захаваліся да нашых дзён ад усяго касцёла), келлі (г.зн. жылыя карпусы), аптэка, шпіталь, трапезная, бібліятэка, шматлікія гаспадарчыя пабудовы, а таксама абарончыя збудаванні. Справа ў тым, што кляштарны комплекс з садам і сажалкай ў горадзе Бяроза быў акружаны ровам і каменным мурам з невялікімі вежамі, а высокая званіца, размешчаная ў цэнтры ўсяго комплексу, была абсталяваная шматлікімі гарматамі.
Пасля паўстання 1830-1831 гадоў, у якім манахі прынялі актыўны ўдзел на баку пераможаных паўстанцаў, кляштар у горадзе Бяроза быў зачынены, а ўся яго ўласнасць была перададзена кадэцкаму корпусу ў Полацку. Пасля гэтага ў жылых карпусах кляштара размясцілі казармы, касцёл стаў звычайным парафіяльным, а манахаў разаслалі па іншых кляштарах. З пункту гледжання архітэктуры, у першапачатковым выглядзе ансамбль кляштара ў горадзе Бяроза праіснаваў да 1863 года. Пасля паўстання гэтага года касцёл і амаль увесь кляштар у горадзе Бяроза былі разабраны, а атрыманая цэгла выкарыстана для будаўніцтва новых казармаў (пра іх далей). У 1915 годзе тыя будынкі кляштара ў горадзе Бяроза, што захаваліся да таго моманту, згарэлі. А тыя руіны, што засталіся, з тых часоў і аж да нашага часу працягваюць паступова разбурацца.
На дадзены момант у горадзе Бяроза захаваліся толькі некаторыя фрагменты кляштарнага комплексу. У наш час усё яшчэ можна ўбачыць: адрэстаўраваную браму, руіны вежы-званіцы, некаторых карпусоў кляштара і кутніх вежаў, а таксама частку сцяны, якая адносна нядрэнна захавалася. Брама была адрэстаўраваная ў нядаўні час. На жаль, далейшых сур'ёзных планаў па рэстаўрацыі астатняй часткі кляштарнага комплексу ў горадзе Бяроза, па ўсё бачнасці, не маецца. На частцы тэрыторыі былога кляштара ў горадзе Бяроза зараз размяшчаюцца гаспадарчыя пабудовы другой паловы 20-га стагоддзя. Тым не менш, нават тыя руіны кляштарнага комплексу ў горадзе Бяроза, што дайшлі да нашых дзён, дазваляюць прадставіць усю ягоную былую веліч і з'яўляюцца архітэктурным помнікам 17-га стагоддзя, гісторыка-культурнай каштоўнасцю і важнай славутасцю Беларусі.
Маюцца ў горадзе Бяроза і іншыя славутасці. Напрыклад, царква Святых Пятра і Паўла, якая першапачаткова была пабудавана ў 1772 годзе. Дадзеная царква некалькі разоў істотна перабудоўвалася, у тым ліку ў нядаўні час. Тым не менш, гэты храм у горадзе Бяроза з'яўляецца цікавым архітэктурным помнікам і культурна-гістарычнай каштоўнасцю Беларусі.
Таксама ў горадзе Бяроза маецца і некалькі сучасных храмаў. Сярод іх можна асобна згадаць: царкву Святога Міхаіла Арханёла, пабудаваную ў 2007 годзе, і Траецкі касцёл, пабудаваны ў 1998 годзе. Гэтыя сучасныя архітэктурныя помнікі таксама могуць быць цікавыя некаторым турыстам і падарожнікам.
Ну і нарэшце, неабходна таксама згадаць тыя самыя казармы, якія былі пабудаваныя з цэглы з разабранага кляштара. Такім чынам, дадзеныя казармы былі ўзведзены ў горадзе Бяроза ў другой палове 19-га стагоддзя. У 1930-ыя гады, калі горад Бяроза уваходзіў у склад міжваеннай Польшчы, гэтыя казармы, якія атрымалі назву «чырвоныя», сталі сумна вядомыя як канцэнтрацыйны лагер, створаны польскімі ўладамі для палітвязняў Заходняй Беларусі. На дадзены момант гэтыя будынкі ў горадзе Бяроза знаходзяцца ў выдатным стане, бо актыўна выкарыстоўваюцца пад розныя патрэбы. У некаторых з гэтых казармаў зараз размешчаны гандлёвыя і офісныя памяшканні.
Замалёўкі Напалеона Орды, Бяроза:
