Камаі - гэта вёска Пастаўскага раёна, Віцебскай вобласці Беларусі. У вёсцы Камаі захаваўся ўнікальны помнік беларускай архітэктуры - касцёл Святога Яна Хрысціцеля. Дадзены храм быў пабудаваны у 1606 годзе, такім чынам яму ўжо больш за 400 гадоў. Гэты храм - адзін з найстарэйшых касцёлаў у Беларусі. Акрамя таго, касцёл у вёсцы Камаі адносіцца да вельмі рэдкага тыпу храмаў - абарончага. А храмаў абарончага тыпу па ўсёй Беларусі не набярэцца і дзясятка. І сапраўды, гэты касцёл не абыйшлі бокам войны 17-га - 18-га стагоддзяў, падчас якіх храм часта сур'ёзна пашкоджвалі. Але пасля заканчэння баявых дзеянняў касцёл хутка аднаўлялі і рэстаўравалі. У 18-ым і 19-ым стагоддзях храм таксама некалькі разоў нязначна перабудоўваўся і рэканструяваўся. Апошняя буйная рэстаўрацыя касцёла ў вёсцы Камаі была праведзена ў 2010-2011 гадах.
У гісторыі касцёла ў вёсцы Камаі таксама ёсць яшчэ адзін унікальны момант. Справа ў тым, што дадзены храм функцыянаваў заўсёды з моманту сваёй пабудовы, за выключэннем, вядома, кароткіх прамежкаў часу ў якія тут праводзіліся розныя рэстаўрацыйныя, аднаўленчыя або рамонтныя работы. Гэта адзін з літаральна некалькіх беларускіх касцёлаў, якія не зачыняліся ў савецкі час. Некаторыя крыніцы звязваюць гэта з добрым стаўленнем савецкіх уладаў да настаяцеля храма, які падчас вайны выратаваў ад немцаў вядомага партызана.
Яшчэ адна адметная асаблівасць гэтага касцёла - вялікая колькасць знакамітасцяў з ім звязаных. Так, напрыклад, адзін з вядомых дзеячаў беларускай культуры пачатку 20-га стагоддзя - паэт і святар Казімір Сваяк, некаторы час быў настаяцелем гэтага храма. Адной з асноўных яго беларускіх адраджэнскіх работ, акрамя вершаў, стаў складзены iм малітоўнік на беларускай мове для беларусаў-каталікоў «Голас душы».
Іншай знакамітасцю непарыўна звязанай з касцёлам у вёсцы Камаі, ды і з самой вёскай з'яўляецца Браніслаў Руткоўскі - польска-беларускі арганіст, музычны крытык, дырыжор і кампазітар пачатку 20-га стагоддзя. Які нарадзіўся ў вёсцы Камаі і пачаў спасцігаць асновы арганнай музыкі менавіта ў размешчаным тут касцёле Святога Яна Хрысціцеля. У дадзеным касцёле ў вёсцы Камаі да нашага часу захоўваецца і працуе досыць старажытны беларускі арган, той самы, з якога пачаў свой творчы шлях Браніслаў Руткоўскі.
Такім чынам, касцёл у вёсцы Камаі з'яўляецца вельмі важным архітэктурным помнікам пачатку 17-га стагоддзя, гісторыка-культурнай каштоўнасцю і выбітнай славутасцю Беларусі. Але ёсць у вёсцы Камаі і яшчэ некалькі невялікіх славутасцяў. У першую чаргу гэта невялікі, але вельмі прыгожы парк імя Браніслава Руткоўскага - ураджэнца гэтай вёскі, пра якога мы ўжо згадвалі. Дадзены парк размешчаны прама перад касцёлам.
Наступнай славутасцю вёскі Камаі з'яўляецца каменны крыж, усталяваны перад касцёлам. Ёсць розныя пункты гледжання наконт таго, калі гэты крыж быў высечаны і ўсталяваны тут. Найбольш праўдападобнай выглядае меркаванне пра тое, што яго ўсталявалі незадоўга да таго, як пачалі ўзводзіць касцёл, або адначасова з яго пабудоваю, г.зн. у самым пачатку 17-га стагоддзя. Хоць на шыльдзе, усталяванай у наш час перад гэтым крыжам, указана, што ён ставіцца да 15-га ці 16-га стагоддзя.
Яшчэ адной славутасцю вёскі Камаі з'яўляецца будынак былога парафіяльнага дома, пабудаваны зусім побач з касцёлам ў 1927 годзе. Зараз дадзены будынак ніяк не адносіцца да касцёла. Тут размяшчаецца мясцовае лясніцтва. Будынак знаходзіцца ў выдатным стане, а тэрыторыя вакол яго прыгожа добраўпарадкавана.
І нарэшце, маецца ў вёсцы Камаі і яшчэ адна невялікая славутасць. А менавіта, будынак былога паравога млына, пабудаванага ў канцы 19-га стагоддзя. Паравыя млыны былі не вельмі распаўсюджаны ў Беларусі, адпаведна і на дадзены момант іх захавалася вельмі мала. Таму кожны з захаваўшыхся паравых млыноў, у тым ліку і добра захаваўшыся млын у вёсцы Камаі, уяўляе сабой пэўную каштоўнасць і з'яўляецца ў сваім родзе унікальным архітэктурным помнікам. Хоць вядома, цяпер гэта ўжо не млын, а проста чарговая гаспадарчая пабудова, якая для турыстаў зусім не ўяўляе ніякай цікавасці.
Праз вёску Камаі праходзіць мноства турыстычных і экскурсійных маршрутаў. Актыўна наведваюць вёску Камаі і індывідуальныя вандроўцы і турысты, бо касцёл Святога Яна Хрысціцеля, размешчаны тут, з'яўляецца адной з цэнтральных славутасцяў ўсяго рэгіёну. У вёсцы маюцца крамы і іншыя элементы базавай інфраструктуры. Наяўнасць буйнай славутасці і яшчэ некалькіх невялікіх славутасцяў, прыгожы парк, у якім дарэчы маецца дзіцячая пляцоўка, усё гэта дазваляе вельмі прыемна і пазнавальна правесці ў вёсцы Камаі некаторы час.
