Жылічы - гэта аграгарадок Кіраўскага раёна, Магілёўскай вобласці Беларусі. Асноўнай славутасцю пасёлка Жылічы з'яўляецца палацава-паркавы ансамбль першай паловы 19-га стагоддзя. Цэнтральнае месца ў дадзеным ансамблі займае палац, будаўніцтва якога было распачата ў 1830-ыя гады. Гэты велічны і раскошны палац будаваўся ў некалькі этапаў, і ў выніку, да пачатку 20-га стагоддзя, уяўляў з сябе замкнёны ў плане прастакутнік, які складаецца з галоўнага палацавага корпуса, аранжарэі, палацавай капліцы, дадатковых карпусоў і павільёнаў, службовых памяшканняў і праязной аркі, размешчанай насупраць галоўнага корпуса.
Ўнутранае ўбранне палаца ў пасёлку Жылічы адрознівалася раскошай, багаццем і эстэтычнай вытанчанасцю. Інтэр'ер многіх памяшканняў палаца характарызаваўся насычаным дэкаратыўным афармленнем і дбайнасцю аздаблення. Кожнае параднае памяшканне мела арыгінальнае інтэр'ернае рашэнне. Залы былі ўпрыгожаны пазалочанай ляпнінай, дробнай скульптурнай пластыкай, роспісамі, дэкараваны тканінамі і люстэркамі. А столі некаторых залаў палаца ў пасёлку Жылічы выглядалі як сапраўдныя мастацкія творы.
Плошча ўсяго палацава-паркавага комплексу ў вёсцы Жылічы, разам з гаспадарчай часткай, складала не менш за сто гектараў, з якіх каля дваццаці займаў маляўнічы парк. Гэты парк з'яўляўся ўнікальным для Беларусі ўзорам садова-паркавага мастацтва. Парк перасякала невялікая рака. Многія алеі парку цалкам складаліся з экзатычных раслін. Парк ўпрыгожвалі скульптуры, павільёны, масткі. На тэрыторыі парку мелася невялікае возера з двума выспамі, якія былі злучаны з берагам масткамі. На гэтых выспах размяшчаліся альтанкі. На беразе возера меўся асобны павільён для купання.
Вакол палаца ў пасёлку Жылічы быў выбудаваны вельмі шырокі гаспадарчы комплекс з некалькімі заводамі і млыном, які таксама ўключаў дзясяткі іншых вытворчых, жылых і дапаможных будынкаў. У 1888 годзе ў маёнтку была таксама добраўпарадкавана адна з першых на тэрыторыі Беларусі метэаралагічных станцый. Значную частку тэрыторыі комплексу займаў пладовы сад.
У савецкія часы ў будынку палаца ў пасёлку Жылічы спачатку размясціўся дзіцячы дом, затым тэхнікум. У гады Вялікай Айчыннай Вайны ў палацы знаходзіўся нямецкі шпіталь. У гэты час была цалкам разабрана аранжарэя. Менавіта гэтай аранжарэі і бракуе палацу ў пасёлку Жылічы ў наш час да замкнёнага ў плане прастакутніка. З 1945 года тут пачала працаваць агранамічная школа, якую змяніў сельскагаспадарчы тэхнікум. Частка памяшканняў палаца ў пасёлку Жылічы таксама заставалася жылой. У 1950-60-ыя гады было моцна пашкоджана ўнутранае аздабленне будынка. Да 1970-ых гадоў у будынку палаца размяшчаўся інтэрнат тэхнікума.
Да пачатку 2000-ых гадоў стан палаца ў пасёлку Жылічы моцна пагоршыўся, працякаў дах, разбураліся перакрыцці. Тым не менш, у цэлым палац заставаўся надзейным будынкам. З 2008 года ў палацы вядуцца рэстаўрацыйныя працы. Працы фінансуюцца ў рамках дзяржаўнай інвестыцыйнай праграмы. Мэтай рэстаўрацыі з'яўляецца поўнае аднаўленне гістарычнага аблічча палаца ў пасёлку Жылічы. Рэстаўрацыя вядзецца павольна, але дакладна, дыхтоўна і на высокім узроўні. З неверагоднай дбайнасцю і ўважлівасцю аднаўляюцца драбнюткія дэталі вонкавага строю і ўнутранага аздаблення палаца. Праца вядзецца на падставе шматлікіх фотаздымкаў палаца ў пасёлку Жылічы пачатку 20-га стагоддзя.
У 2011 годзе была завершана першая чарга аднаўленчых прац. Частка паўночнай і заходняя лініі палаца былі прыстасаваныя для працы дзіцячай школы мастацтваў. У 2013 годзе быў нанова збудаваны паўднёва-заходні флігель, частку памяшканняў якога заняў музей. Вядзецца аднаўленне астатняй часткі палаца ў пасёлку Жылічы. Пасля заканчэння рэстаўрацыйных прац у галоўным корпусе будзе функцыянаваць музей. Частку паўднёва-ўсходняга флігеля будзе займаць бібліятэка. Паўднёвая лінія палаца будзе адноўленая як аранжарэя, згодна са сваім першапачатковым прызначэннем.
Парк, які атачаў палац у пасёлку Жылічы, пакуль яшчэ знаходзіцца ў занядбаным стане. Большая частка парка густа зарасла мясцовымі відамі раслін. Возера цалкам высахла, аднак праз парк па-ранейшаму працякае невялікая рака. У парку размешчана брацкая магіла воінаў, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай Вайны. У будучыні запланавана добраўпарадкаванне парку.
Шырокі гаспадарчы двор палацава-паркавага комплексу ў пасёлку Жылічы эксплуатаваўся да канца 1970-ых гадоў. Шматлікія будынкі, якія складалі гаспадарчую частку комплексу, працягвалі выкарыстоўвацца па першапачатковым прызначэнні, некаторыя іншыя былі пераабсталяваны пад жыллё, ці, напрыклад, пад клуб. На жаль, у цяперашні час большасць з гэтых пабудоў знаходзяцца ў аварыйным стане або ў выглядзе руін. Большая частка гаспадарчых пабудоў, якія ставіліся да маёнтка, сканцэнтраваны на пэўным выдаленні ад палаца і складаюць асобны комплекс гаспадарчага двара. Дакладных планаў па аднаўленні і эксплуатацыі гэтых будынкаў няма.
А вось у непасрэднай блізкасці ад палаца ў вёсцы Жылічы размешчаны толькі будынкі былой стайні і лядоўня. Рэстаўрацыя лядоўні ўжо вядзецца, верагодна, што стайня таксама калі-небудзь будзе акультурана, і тады гэтыя будынкі разам з адноўленым палацам і паркам у пасёлку Жылічы складуць адзін з самых запамінальных і цікавых турыстычных комплексаў Беларусі. Палацава-паркавы комплекс у пасёлку Жылічы ўжо сёння з'яўляецца адным з найважнейшых архітэктурных помнікаў і адной з самых цікавых славутасцяў ўсяго рэгіёну. А пасля заканчэння ўсіх аднаўленчых прац гэты комплекс стане адной з ключавых славутасцяў ўсёй Беларусі.
Замалёўкі Напалеона Орды, Жылічы:
