Воўчын - гэта буйная вёска Камянецкага раёна, Брэсцкай вобласці Беларусі. Асноўнай славутасцю вёскі Воўчын з'яўляецца Траецкі касцёл, пабудаваны тут ў 1733 годзе. У гэтага касцёла вельмі цікавы і незвычайны вонкавы выгляд, але яшчэ больш цікавая гісторыя. Пачнем з гісторыі самога будынка. Так, пасля паражэння паўстання 1863-64 гадоў касцёл у вёсцы Воўчын быў пераабсталяваны пад царкву. У 1918 годзе касцёл зноў вярнулі каталікам. Падчас Другой Сусветнай Вайны касцёл у вёсцы Воўчын моцна пацярпеў. Пасля вайны ў будынку храма размясцілася сховішча угнаенняў і ядахімікатаў. Да 1970-ых гадоў, будынак храма настолькі струхлеў, што ў яго паваліўся дах, пасля чаго ён быў проста зачынены і пуставаў. У 2007 годзе будынак касцёла зноў-такі быў вернуты вернікам. У тым жа годзе была пачата рэстаўрацыя, якая працягвалася дастаткова доўга, але да цяперашняга часу ўжо фактычна завершана. Цяпер касцёл у вёсцы Воўчын зноў радуе вернікаў, а таксама падарожнікаў і турыстаў сваім выдатным станам і, вядома ж, з'яўляецца важным архітэктурным помнікам, гістарычнай каштоўнасцю і славутасцю Беларусі.
Але ў гісторыі касцёла ў вёсцы Воўчын маецца яшчэ некалькі вельмі цікавых старонак. Пачнем здалёк. Справа ў тым, што ў вёсцы Воўчын ў 18-ым стагоддзі размяшчалася рэзідэнцыя двух значных магнацкіх родаў: Чартарыйскіх і Панятоўскіх (ад іх пышных палацаў, на жаль, захавалася толькі некалькі непрыметных гаспадарчых пабудоў, пра якія ніжэй). Дык вось менавіта тут у 1732 годзе нарадзіўся Станіслаў Аўгуст Панятоўскі - апошні кароль Рэчы Паспалітай. Мяркуючы па ўсім, ахрышчаны ён быў менавіта ў Траецкім касцёле ў вёсцы Воўчын, і ў гэтым жа касцёле захоўвалася метрычная кніга з запісам аб яго нараджэнні.
Памёр Станіслаў Аўгуст Панятоўскі ў 1798 годзе ў Санкт-Пецярбургу. Першапачаткова яго пахавалі таксама там, у адным з касцёлаў. Аднак у 1938 годзе было вырашана знесці гэты касцёл, а цела караля было вырашана аддаць Польшчы. Гэты жэст з боку Савецкіх уладаў меў двайны падтэкст, так як у Польшчы Станіслава Аўгуста Панятоўскага тады ў асноўным памяталі як чалавека, які калі і не быў галоўнай прычынай, то па меншай меры, адной з прычын заняпаду Рэчы Паспалітай. Па гэтай жа прычыне Польскі бок прыняў рашэнне не пераносіць рэшткі караля ў Кракаў, дзе спачываюць іншыя польскія каралі і героі нацыі, а вярнуць яго цела на малую радзіму і пахаваць яго ў крыпце Траецкага касцёла ў вёсцы Воўчын, якая тады ўваходзіла ў склад Польшчы. Што і было зроблена ў 1938 годзе без адпаведных рытуалаў і надання гэтаму мерапрыемству якой-небудзь грамадскай агалоскі. Так Траецкі касцёл у вёсцы Воўчын стаў не толькі месцам хрышчэння, але і пахавальняй апошняга караля Рэчы Паспалітай.
Як ужо згадвалася, пасля Другой Сусветнай Вайны касцёл у вёсцы Воўчын, якая ўвайшла ў склад Беларускай ССР, быў пераабсталяваны пад склад. А далейшы лёс астанкаў караля дакладна невядомы. Па найбольш распаўсюджанай і праўдападобнай версіі пахаванне было разрабавана ў 50-ых гадах (труна з рэшткамі Станіслава Аўгуста Панятоўскага утрымлівала некаторую колькасць каштоўнасцяў, у тым ліку бронзавую карону). Пасля чаго адзін з мясцовых жыхароў, які не мог бачыць такога стаўлення да праху караля, перапахаваў яго на мясцовых могілках у 500 метрах на поўнач ад касцёла. Дакладнае месца пахавання да гэтага часу не ўстаноўлена. Затое дакладна вядома іншае: калі ў канцы 80-ых гадоў лёсам рэшткаў караля зноў зацікавіліся ўлады, то яны выявілі на месцы пахавання толькі некалькі фрагментаў адзення і абутку караля. Усе знойдзеныя фрагменты былі зноў перададзены польскаму баку, які змясціў іх у адным з цэнтральных Варшаўскіх касцёлаў.
Але вернемся да выбітнасцяў вёскі Воўчын. Яшчэ адной цікавай славутасцю гэтай вёскі з'яўляецца будынак парафіяльнай адміністрацыі размешчаны побач з касцёлам. Па некаторых звестках гэты будынак быў пабудаваны ў вёсцы Воўчын аж у 1586 годзе. Аднак мяркуючы па ўсім, ад будынку 16-га стагоддзя, пра які ідзе гаворка, захаваліся толькі невялікія фрагменты падмуркаў, а сам будынак шматкроць перабудоўваўся на тым жа месцы. Да нашага часу ў асноўных рысах захавалася пабудова 19-га стагоддзя. Дарэчы, у апошнія гады дадзены будынак зноў быў істотна дабудаваны і рэканструяваны.
Наступнай славутасцю вёскі Воўчын з'яўляецца царква Святога Мікалая. Згодна з рознымі версіямі, гэты будынак быў перабудаваны ў 1841 годзе альбо з больш даўняй уніяцкай царквы 18-га стагоддзя, альбо з будынку ратушы. Першае меркаванне здаецца значна больш праўдападобным, пра што сведчыць не толькі знешні выгляд храма, але і той факт, што ў вёскі Воўчын ніколі не было самакіравання, яна была прыватным уладаннем розных магнацкіх родаў, таму сам факт таго, што тут магла быць ратуша выклікае вялікія сумнівы.
Акрамя пералічаных, у вёсцы Воўчын маецца яшчэ некалькі невялікіх славутасцяў, а менавіта будынкаў 19-га - пачатку 20-га стагоддзяў, якія могуць быць аднесены да гістарычнай забудовы вёскі. Сярод гэтых гістарычных будынкаў маюцца: некалькі гаспадарчых пабудоў якія ставіліся раней да сядзібы, што размешчалася ў вёсцы Воўчын, былы вадзяны млын, некалькі былых адміністрацыйных і гандлёвых будынкаў. Таксама варта згадаць, што на мясцовых могілках маецца праваслаўная капліца Святога Уладзіміра пабудаваная ў 19-ым стагоддзі. Аднак у нядаўні час яна была так значна рэканструявана, што зараз выглядае як проста сучасная пабудова. Ну і нарэшце, побач з праваслаўнай, на тых жа могілках, у наш час была ўзведзена яшчэ і каталіцкая капліца. Падводзячы вынік, можна сказаць, што вёска Воўчын мае багатую і цікавую гісторыю, а таксама некаторыя важныя архітэктурныя славутасці і таму можа быць вельмі цікавая турыстам і падарожнікам па Беларусі.
