Пяты форт Брэсцкай крэпасці - гэта унікальнае гістарычнае абарончае збудаванне. Пяты форт Брэсцкай крэпасці будаваўся ў 1880-ыя гады і быў канчаткова завершаны ў 1888 годзе. Пазней, у перыяд з 1908 года па 1914 год была ажыццёўлена істотная рэканструкцыя пятага форта Брэсцкай крэпасці. Форт уваходзіў у склад абарончых аб'ектаў Брэсцкай крэпасці другой лініі. Размешчаны пяты форт у чатырох кіламетрах на поўдзень ад асноўнага комплексу абарончых збудаванняў Брэсцкай крэпасці на адной з ускраін сучаснага горада Брэста.
Форт мае пяцікутную форму, абнесены земляным валам і акружаны ровам, запоўненым вадой. Складаецца з казармы для гарнізона, якая налічвае адзінаццаць казэматаў, капаніра на шэсць гармат (г.зн. фартыфікацыйнага збудавання, здольнага весці агонь у двух процілеглых кірунках), бакавых паўкапанір і тыльнага (па-вайсковаму гаржавога) капаніра. Усе збудаванні пятага форта Брэсцкай крэпасці злучаныя падземнымі калідорамі, якія ў дадзеным выпадку называюцца патэрнамі.
Нягледзячы на сваё прызначэнне, пяты форт Брэсцкай крэпасці не прыняў ніякага істотнага ўдзелу ў шматлікіх баявых дзеяннях, якія вяліся ў яго наваколлі ў першай палове 20-га стагоддзя. За гэты час пяты форт шматкроць фактычна без бою пераходзіў ад аднаго супрацьстаялага боку да іншага. Пры гэтым кожны раз, кожным новым уладальнікам, ён выкарыстоўваўся проста ў якасці склада боепрыпасаў. Справа ў тым, што да пачатку 20-га стагоддзя істотна змянілася стратэгія вядзення войнаў. Цяпер, калі надыходзячы бок наступаў па ўсёй шырыні фронту, то гарнізон форта арганізавана адступаў разам са сваёй арміяй забіраючы з сабой усе боепрыпасы і тэхніку. У адваротным выпадку гарнізон форта проста рызыкаваў апынуцца ў глыбокім тыле ворага ў безнадзейнай сітуацыі і без магчымасці аказаць які-небудзь уплыў на ход ваенных дзеянняў.
Пасля Другой Сусветнай Вайны ў пятым форце Брэсцкай крэпасці таксама некаторы час размяшчаліся ваенныя склады. Затым збудаванні форта былі закінутыя і пуставалі. У другой палове 1990-ых гадоў была праведзена рэстаўрацыя збудаванняў форта, якія былі прыведзены ў поўны парадак. На сённяшні дзень у пятым форце Брэсцкай крэпасці функцыянуе музей гісторыі фартыфікацыі і ўзбраення, які так і называецца «5-ты форт». Гэты музей з'яўляецца філіялам мемарыяльнага комплексу «Брэсцкая крэпасць - Герой», але не ўваходзіць непасрэдна ў склад гэтага мемарыяльнага комплексу. На тэрыторыі пятага форта Брэсцкай крэпасці маецца выстава ваеннай тэхнікі часоў Другой Сусветнай Вайны. Адной з самых характэрных асаблівасцяў дадзенага музея з'яўляецца тое, што тут для агляду адкрыты абсалютна ўсе куткі ўсіх збудаванняў форта, якія, відавочна, знаходзяцца ў акуратным і дагледжаным стане. Паміж усімі будынкамі форта наведвальнікам дазволена перамяшчацца ў тым ліку і па падземных калідорах.
Падводзячы вынік трэба сказаць, што пяты форт Брэсцкай крэпасці - гэта па-сапраўднаму унікальны турыстычны аб'ект. Справа ў тым, што, па-першае, аб'ектаў такога тыпу ў Беларусі захавалася да нашых дзён літаральна некалькі, а, па-другое, пяты форт Брэсцкай крэпасці - гэта фактычна адзінае месца ў Беларусі дзе можна свабодна, бяспечна і нават з пэўным камфортам агледзець аб'ект дадзенага тыпу, бо астатнія падобныя аб'екты знаходзяцца ў занядбаным, а часам і зусім аварыйным стане і акружаны густой расліннасцю.