Навагрудак - гэта горад Гродзенскай вобласці Беларусі, адміністрацыйны цэнтр Навагрудскага раёна. Горад Навагрудак, гэта першая сталіца Вялікага Княства Літоўскага і адзін з самых старажытных гарадоў Беларусі. У Навагрудку захавалася вельмі шмат унікальных архітэктурных помнікаў і найважнейшых славутасцяў. Асноўнай славутасцю горада Навагрудка з'яўляецца замак, які існаваў тут ужо ў XI стагоддзі. У тыя часы гэта было невялікае драўлянае ўмацаванне. У XII стагоддзі ўжо былі збудаваныя магутныя дубовыя зрубы і ўзведзены першыя каменныя элементы замка ў горадзе Навагрудак, якія на дадзены момант знаходзяцца пад зямлёй і служаць надзейным падмуркам тым фрагментам замку, якія захаваліся.

Навагрудак

У XIII-XVI стагоддзях гэты замак шматкроць мадэрнізаваўся, пашыраўся, умацоўваўся і дабудоўваўся, яго таксама неаднаразова аднаўлялі пасля шматлікіх войнаў, у якіх ён прымаў удзел. Такім чынам яго аблічча паступова змянялася і ў канцы XVI стагоддзя Навагрудскі замак быў магутнай і цалкам каменнай крэпасцю. На жаль, Навагрудскі замак амаль не захаваўся да нашых дзён. У 17-ым стагоддзі ён быў некалькі разоў вельмі сур'ёзна пашкоджаны, а затым канчаткова разбураны шведамі ў пачатку 18-га стагоддзя. Ад замка ў Наваградку захаваліся толькі руіны двух манументальных вежаў, і часткова падмуркі замкавых сцен. Нядаўна руіны Навагрудскага замка былі ў чарговы раз закансерваваны. Тое, як выглядаў Навагрудскі Замак у часы свайго росквіту лепш за ўсё апісваюць сучасныя рэканструкцыі знешняга выгляду замка ў Наваградку ў часы сярэднявечча (адпаведныя выявы ніжэй).

Навагрудак

У XIII стагоддзі Навагрудскі замак быў рэзідэнцыяй вялікіх князёў Вялікага Княства Літоўскага. У XVI стагоддзі замак у горадзе Навагрудак з'яўляўся адным з найбуйнейшых абарончых збудаванняў Цэнтральнай і Усходняй Еўропы. Тым не менш, у 1802 годзе Гродзенскі губернатар аддаў загад разабраць захаваныя да таго моманту фрагменты замкавых сцен для таго каб атрыманым каменем выбрукаваць вуліцы горада Навагрудка. На шчасце, да апошняга каменя замак ўсё ж так і не быў разабраны. Аднак, у канцы XIX стагоддзя на тэрыторыю замка ў Наваградку сталі звазіць з усяго горада смецце, якое пакрыла двухмятровым пластом руіны старажытных пабудоў. І толькі ў 1921 годзе, калі горад Навагрудак уваходзіў у склад міжваеннай Польшчы, Навагрудскі замак быў узяты пад ахову. У 1920-ых гадах польскія рэстаўратары правялі кансервацыю і частковае аднаўленне руін вежаў. У савецкі час замак таксама заставаўся пад аховай дзяржавы, тут працавалі археолагі.

Навагрудак

Руіны замка ў Навагрудку гэта выбітная славутасць, вельмі важная гістарычная каштоўнасць і адзін з найкаштоўнейшых архітэктурных помнікаў ўсёй Беларусі. Фрагменты замка ў Навагрудку размешчаны на высокім пагорку, які ганарліва называюць "Замкавай гарой", таму вежы замка бачныя вельмі здалёк. Пад'язджаючы да Навагрудка і бачачы гэтыя магутныя вежы, можна сабе ўявіць як грозна і застрашліва калісьці выглядаў гэты манументальны і непрыступны замак.

Навагрудак

Навагрудак

Навагрудак

Важнымі славутасцямі горада Навагрудка, у прыватнасці, з'яўляюцца некалькі старажытных храмаў з вельмі багатай гісторыяй. Гэтыя храмы разглядаюцца турыстамі як другарадныя славутасці пасля Навагрудскага замка, аднак трэба адразу адзначыць, што культурна-гістарычная каштоўнасць Навагрудскіх храмаў вельмі вялікая, і яны таксама заслугоўваюць пільнай увагі турыстаў.

Першы з такіх храмаў, гэта касцёл Перамянення Пана (званы таксама фарным, г.зн. галоўным). Гэты храм будаваўся з 1714 года па 1723 год на месцы заснаванага ў 1395 годзе аднаго з самых першых беларускіх касцёлаў, ад якога новы храм атрымаў у спадчыну частку падмуркаў і сцен. У старым будынку гэтага касцёла ў 1422 годзе адбыўся гістарычны шлюб Ягайлы і Соф'і Гальшанскай, пра які апавядае мемарыяльная пліта, умураваная ў сцяну касцёла. Менавіта гэты шлюб і стаў адпраўной кропкай у развіцці ўсёй дынастыі Ягелонаў, якая кіравала ў многіх дзяржавах Цэнтральнай і Усходняй Еўропы ў XIV-XVI стагоддзях.

Фарны касцёл у Наваградку маляўніча размешчаны прама каля замка, на невялікім асобным ўзвышшы. У 1799 годзе ў гэтым храме быў ахрышчаны Адам Міцкевіч. У 1943 годзе пад сценамі дадзенага касцёла гестапаўцамі былі пакараныя смерцю 11 манашак, якія ў 2000 годзе былі абвешчаныя пакутніцамі і прылічаны да ліку блажэнных. На сённяшні дзень іх мошчы захоўваюцца тут жа - у дзеючым фарным касцёле ў Наваградку. Дадзены касцёл з'яўляецца важным архітэктурным помнікам 18-га стагоддзя, славутасцю Беларусі і знаходзіцца ў добрым стане.

Навагрудак

Навагрудак

Навагрудак

У горадзе Навагрудак ёсць і яшчэ адзін старажытны касцёл - касцёл Святога Міхаіла Арханёла, які быў пабудаваны тут у самым пачатку 18-га стагоддзя. Гэты касцёл быў заснаваны ў Навагрудку пры кляштары. На жаль, ні сам кляштар, ні кляштарныя карпусы не захаваліся да нашага часу. З 1751 года і па 1831 год пры кляштары, да якога ставіўся дадзены касцёл, дзейнічала школа, у якой з 1807 года і па 1815 год вучыўся Адам Міцкевіч. У 1948 годзе гэты Навагрудскі касцёл быў зачынены. Будынак храма выкарыстоўваўся пад склад і краму і паступова руйнаваўся. У 1992 годзе будынак гэтага касцёла ў горадзе Навагрудак быў вернуты Каталіцкай Царкве ў паўразбураным стане. Затым храм быў грунтоўна адноўлены, у 1997 годзе пераасвячоны, і на сённяшні дзень ён па-ранейшаму знаходзіцца ў выдатным стане і адкрыты для вернікаў і турыстаў. Гэты касцёл з'яўляецца важнай гістарычнай каштоўнасцю 18-га стагоддзя і славутасцю Беларусі.

Навагрудак

Навагрудак

Навагрудак

Наступнай вельмі важнай славутасцю горада Навагрудка з'яўляецца старажытная Барысаглебская царква. Гэтая царква была пабудавана ў горадзе Навагрудак ў 1519 годзе. І ў той час яна мела нават некаторыя абарончыя функцыі. З 1620 года і па 1839 год гэты храм быў уніяцкім і ставіўся да аднайменнага манастыра, ад якога да нашага часу захаваўся адзін непрыметны жылы корпус 18-га стагоддзя. З 1961 года і па 1995 год Барысаглебская царква ў горадзе Навагрудак была зачынена, а ў будынку храма размяшчаўся філіял дзяржаўнага архіва Гродзенскай вобласці. У 1996 годзе храм быў вернуты Праваслаўнай Царкве. У 2010 годзе была завершана рэстаўрацыя дадзенай царквы, якая прастаяла ўжо пяць стагоддзяў. На сённяшні дзень гэтая Навагрудская царква знаходзіцца ў выдатным стане. Так выдатна захаваных пяцісотгадовых будынкаў у Беларусі маецца вельмі мала, таму дадзеная царква ў горадзе Навагрудак з'яўляецца найкаштоўнейшым архітэктурным помнікам і вельмі важнай славутасцю Беларусі.

Навагрудак

Ёсць у горадзе Навагрудак і яшчэ адзін вельмі адметны храм, а менавіта Сабор Святога Мікалая. Будынак гэтага храма ўзводзіўся ў Наваградку ў другой палове 18-га стагоддзя. Будаўніцтва было завершана ў 1780 годзе. Першапачаткова гэты храм быў узведзены ў якасці касцёла пры каталіцкім кляштары францысканцаў, заснаваным у 1434 годзе. Дадзены кляштар быў ліквідаваны ў 1831 годзе пасля падаўлення адпаведнага паўстання. Храм быў перададзены Праваслаўнай Царкве ў 1846 годзе. З 1992 года храм Святога Мікалая з'яўляецца кафедральным саборам адроджанай у тым жа годзе Навагрудскай епархіі. Дадзены храм таксама з'яўляецца цікавай славутасцю, і карыстаецца ўвагай турыстаў. На сённяшні дзень сабор знаходзіцца ў выдатным стане.

Навагрудак

Горад Навагрудак знакаміты і яшчэ па адной прычыне. Справа ў тым, што тут прайшло дзяцінства Адама Міцкевіча - вялікага польска-беларускага паэта. Тут ён быў ахрышчаны, тут ён атрымаў першую адукацыю. Зараз у Наваградку ёсць выдатны дом-музей, прысвечаны Адаму Міцкевічу. Гэты дом адноўлены на месцы і па ўзоры дома, дзе калісьці жылі бацькі паэта. Сам дом, яго знешняе і ўнутранае аблічча вельмі добра перадаюць атмасферу першай паловы 19-га стагоддзя, калі жыў і тварыў Адам Міцкевіч.

Музей Адама Міцкевіча ў горадзе Навагрудак быў першапачаткова адчынены ў 1938 годзе. У гады Другой Сусветнай Вайны музей быў моцна пашкоджаны, і адноўлены толькі да стагоддзя з дня смерці паэта - у 1955 годзе. З 1989 года па 1991 год у будынку музея праводзілася чарговая рэканструкцыя, ну а сучасны выгляд дом-музей набыў толькі ў 2001 годзе. У калекцыі дома-музея Адама Міцкевіча ў Навагрудку налічваецца некалькі тысяч экспанатаў. У экспазіцыі музея маюцца дакументы, звязаныя з членамі сям'і Міцкевіча і з самім паэтам, партрэты яго сваякоў і сяброў, знаходкі з археалагічных раскопак, кнігі і падручнікі, мэбля, посуд, гадзіннік і некаторыя іншыя прадметы штодзённага ўжытку 18-га і 19-га стагоддзяў, якімі карыстаўся Адам Міцкевіч або яго сваякі, розныя, у тым ліку рэдкія і рарытэтныя выданні кніг паэта.

Навагрудак

Навагрудак

Навагрудак

Навагрудак

У горадзе Навагрудку таксама маецца і помнік Адаму Міцкевічу. Ну і нарэшце, у яго гонар у Навагрудку на ўзгорку размешчаным побач з замкам насыпаны курган, які называюць "Курган Бессмяротнасці". З вяршыні гэтага кургана адкрываецца цудоўны від на наваколле, якое бачна на вельмі вялікую адлегласць. Па меншай меры візуальна, гэта месца здаецца самым высокім на ўсёй агляднай мясцовасці.

Навагрудак

Навагрудак

Навагрудак

Як ужо згадвалася, горад Навагрудак вельмі старадаўні. Таму тут вядома ёсць яшчэ некаторая колькасць цікавых гістарычных будынкаў. Сярод гэтых будынкаў прысутнічаюць: чыгуначная станцыя, гандлёвыя рады і радавая забудова. Усе гэтыя аб'екты адносяцца да канца 19-га, пачатку 20-га стагоддзя. Таксама ў Навагрудку ёсць невялікая, але прыкметная капліца 1858 года пабудовы, і старажытны курган, які называюць "Гара Міндоўга". Дадзеныя невялікія славутасці добра дапаўняюць атмасферу Навагрудка, як прыгожага і старажытнага беларускага горада. Наогул кажучы, горад Навагрудак, гэта жамчужына ў беларускай гісторыка-культурнай спадчыне. Праз гэты горад праходзіць мноства экскурсій, яго вельмі актыўна наведваюць турысты. Тут ёсць дзе затрымацца, і на што паглядзець, тут можна з вялікай цікавасцю правесці цэлы дзень. Акрамя таго, трэба сказаць, што горад Навагрудак, хоць і не вельмі вялікі, тым не менш гатовы прапанаваць турыстам усю неабходную інфраструктуру. Тут ёсць і гасцініцы, і кафэ, і банкаматы і ўсе астатнія неабходныя аб'екты сэрвісу.

Навагрудак

Навагрудак

Навагрудак

Навагрудак

Навагрудак

 

Замалёўкі Напалеона Орды, Навагрудак:

Замалёўкі Напалеона Орды, Навагрудак

Замалёўкі Напалеона Орды, Навагрудак